Zgodnie z zapisami prawnymi na
pracodawcy spoczywa szereg obowiązków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zatrudnionym
osobom. Jednym z nich jest profilaktyczna opieka zdrowotna, w której zawiera
się konieczność przeprowadzania wstępnych, okresowych oraz kontrolnych badań
lekarskich. Komu wydawane są skierowania? Jakie obowiązki w związku z tym ciążą
na pracodawcy?
Rodzaje badań
Zlecanie badań lekarskich to
podstawowe działanie mające na celu sprawdzenie czy pracownik jest zdolny do
wykonywania powierzonych mu obowiązków. W myśl przepisów Kodeksu Pracy już na
samym początku współpracy z daną osobą pracodawca jest zobowiązany do
dostarczenia zatrudnionemu stosowanego zlecenia na tzw. badania wstępne.
W stosunku do osób już
zatrudnionych pracodawca ma natomiast obowiązek zlecania badań okresowych, których dokładna data jest ustalana przez
lekarza. Częstotliwość ich przeprowadzania zależy od specyfiki pracy, wieku
pracownika oraz stopnia działania szkodliwych substancji. Częstsze badania mogą
zostać zlecone np. w przypadku osoby, u której stwierdzono występowanie choroby
zawodowej.
Na tzw. badania kontrolne jest natomiast wysyłany pracownik w związku z nieobecnością
spowodowaną chorobą trwającą powyżej 30 dni. Takie badania mają na celu
stwierdzenie czy choroba nie wpłynęła negatywnie na stan zdrowia pracownika i nie
będzie utrudniać wykonywania obowiązków.
W obrębie badań pracowniczych
znajdują się również badania końcowe,
które są przeprowadzane na wniosek pracownika, w stosunku do którego ustaje
obowiązek wiążącej umowy. Dotyczy to przede wszystkim pracowników, którzy
podczas wykonywania swoich obowiązków byli narażeni na działanie szkodliwych
substancji czy czynników rakotwórczych.
Współpraca z ośrodkiem medycznym
Każdy pracodawca, bez względu na
to jaką branżą się zajmuje powinien mieć podpisaną umowę z wybraną przez siebie
jednostką medycyny pracy, której powierzy opiekę nad zdrowiem swoich
pracowników. Do obowiązków jednostki medycznej, która przyjmuje zlecenie jest
jasna deklaracja, że jej pracownicy posiadają odpowiednie kwalifikacje i sprzęt
do przeprowadzania takich badań, w zależności od ich specyfiki, dostarczenie pracodawcy
kompletnych informacji na temat stanu zdrowia osoby badanej i wyznaczenie daty
następnych konsultacji.
Z kolei pracodawca jest
zobowiązany, żeby dostarczyć jednostce medycznej wszystkie potrzebne informacje,
które mogą się okazać istotne z punktu widzenia badań, w tym jakie czynniki
szkodliwe czy uciążliwe występują na danym stanowisku pracy.
Specyfika badań pracowniczych
Zlecenia na badania otrzymuje
każdy pracownik, bez względu na to czy jest to osoba młodociana, nowo
zatrudniona czy pracująca na jednym stanowisku od wielu lat. Jako, że
pracodawca pod karą grzywny nie może dopuścić do wykonywania obowiązków osoby,
która nie została przebadana, pracownik ma obowiązek zgłoszenia się do medycyny
pracy. Odmowa może zakończyć się rozwiązaniem umowy bez konieczności jej
wcześniejszego wypowiadania. Koszty przeprowadzania takich badań w całości
ponosi pracodawca, podobnie jak koszty dojazdu do miejsca, w którym
przeprowadzane będzie badanie, jeśli pracownik musi w tym celu dojeżdżać do
innej miejscowości. W miarę możliwości badania przeprowadza się w czasie pracy,
a pracodawca nie może z tego tytułu potrącić pracownikowi wynagrodzenia.
Badania muszą być ponadto dopasowane
do specyfiki wykonywanych przez pracownika obowiązków. Przykładowo u osób,
które pracują w kontakcie z żywnością, ze względu na ryzyko przenoszenia chorób
zakaźnych osoby te muszą posiadać aktualne badania sanitarno-epidemiologiczne,
które potwierdzą możliwość pracy w kontakcie z żywnością. Podobnie
egzaminatorzy, pracujący w ośrodkach ruchu drogowego powinni posiadać dodatkowe
oświadczenie o zdolności do kierowania pojazdem czy przejść testy
psychologiczne.
Terminy badań i zmiany w prawie
Jedną z ważnych kwestii, która
dotyczy badań lekarskich jest termin ich
przeprowadzania. Badania w ośrodku medycznym są przeprowadzane: co dwa lata
w przypadku osób, które są narażone na działanie szkodliwych substancji pyłów
czy też oparów, co 3 lata jeśli praca jest wykonywana w mikroklimacie, co 4
lata jeśli pracownik pracuje na stanowisku komputerowym i co 5 lat jeśli nie
korzysta on podczas pracy z komputera.
Ułatwienie zarówno dla
pracodawców jak i pracowników przyniosła nowelizacja artykułu 239. Kodeksu
Pracy. Zgodnie z nowymi zapisami osoby, które posiadają aktualne badania
lekarskie i podejmują zatrudnienie u nowego pracodawcy w podobnych warunkach w
jakich pracowały na poprzednim stanowisku nie muszą poddawać się kolejnym
badaniom. Takiemu obowiązkowi nie podlegają również osoby, które podejmują
zatrudnienie u tego samego pracodawcy na zbliżonym stanowisku w terminie nie
dłuższym niż 30 dni od zakończenia poprzedniego stosunku pracy lub 30 dni od
jego rozwiązania. Nowe zasady nie obowiązują natomiast osób, które podejmują
pracę na stanowiskach szczególnie niebezpiecznych, gdzie częsta kontrola zdolności
pracownika jest wskazana.
Znaczenie badań lekarskich
Przeprowadzenie badań lekarskich
to pierwsze działanie, które należy podjąć przed zatrudnieniem pracownika na
dane stanowisko. Ważna jest też regularna kontrola zdolności do pracy w
późniejszym okresie. Praca mimo jawnych przeciwskazań może bowiem nieść ze sobą
poważne konsekwencje jak utrata zdrowia, a w przypadku prac szczególnie
niebezpiecznych czy z substancjami niebezpiecznymi nawet życia. Nie należy więc
ich lekceważyć.
Autor: Agnieszka Ormanty
Tekst powstał przy współpracy z firmą Safety Expert
Źródło: http://isap.sejm.gov.pl/Download;jsessionid=11A9E2D41E77BD16976FEDAF1E941131?id=WDU19740240141&type=3
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz