Przedawnienie wykroczenia.

Przedawnienie wykroczenia 2017

Przedawnienie w postępowaniu karnym czy wykroczeniowym to jedna z przesłanek umorzenia postępowania. Nic zatem dziwnego, że kwestia przedawnienia wykroczenia jest bardzo istotna. W przypadku wystąpienia przedawnienia postępowania nie można wszcząć, a jeżeli zostało już wszczęte musi zostać umorzone – bez względu na wszystkie inne okoliczności, choćby wina sprawcy nie budziła najmniejszych wątpliwości. Mówiąc o przedawnieniu w wykroczeniach, należy mieć na uwadze 2 sytuacje:

1. Przedawnienie karalności,
2. Przedawnienie wykonania orzeczenia.

- o obydwu rodzajach przedawnienia poniżej.

Dzisiejszy wpis jest spowodowany wydłużeniem okresu przedawnienia karalności, co zostanie wprowadzone ustawą z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie Kodeksu karnego oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja obecnie czeka na podpis prezydenta, co wydaje się być jedynie formalnością, dlatego można już przyzwyczajać się do nowego – dłuższego terminu przedawnienia wykroczenia.

Przedawnienie karalności (orzekania) wykroczenia.

Na chwilę obecną art. 45§1 Kodeksu wykroczeń, regulujący kwestię przedawnienia karalności obowiązuje w brzmieniu:

„Karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu.”

Po nowelizacji, której wejście w życie można spodziewać się do połowy maja 2017 r. art. 45§1 Kodeksu wykroczeń zyska następujące brzmienie:

„Karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu.”

Zmiana zatem dotyczy sytuacji w której przed upływem okresu przedawnienia wszczęto postępowanie. Obecnie, jeżeli postępowanie zostało wszczęte, przedawnienie następuje po dwóch latach od chwili popełnienia czynu. Zatem maksymalny okres przedawnienia karalności wykroczenia obecnie to 2 lata.

Po zmianie, organy postępowania będą miały więcej czasu na ukaranie sprawcy, gdyż jeżeli przed upływem okresu przedawnienia zostanie wszczęte postępowanie, przedawnienie wydłuży się do 2 lat liczonych od upływu 1 roku od chwili popełnienia czynu. Maksymalny okres przedawnienia karalności będzie wynosił 3 lata.

Bez zmian pozostaje okres przedawnienia karalności do chwili wszczęcia postępowania – 1 rok od chwili popełnienia czynu.

Przy okazji omówienia przedawnienia karalności wykroczenia trzeba jeszcze ustalić co należy rozumieć pod pojęciem „wszczęcia postępowania” w rozumieniu przepisów o przedawnieniu. Postępowanie w sprawie o wykroczenie zostaje wszczęte co do zasady dopiero zarządzeniem (art. 59 § 2 k.p.w.) prezesa sądu (przewodniczącego wydziału, upoważnionego sędziego - art. 32 § 3 k.p.w.), które jest wydawane po wpłynięciu wniosku o ukaranie, gdy wniosek ten nie zawiera braków formalnych, a nie ma też powodów do odmowy wszczęcia postępowania.  Oznacza to, że np. czynności wyjaśniające prowadzone przez funkcjonariuszy policji na etapie przedsądowym nie wpływają na przerwanie rocznego terminu przedawnienia.

Co istotne, do czynów popełnionych przed wejściem w życie nowelizacji będzie stosowało się nowe przepisy (rok + 2), chyba, że przed wejściem w życie nowelizacji upłynie przedawnienie liczone wg. dotychczasowych przepisów.

Skutki przedawnienia karalności wykroczenia.

Skutek przedawnienia karalności wykroczenia jest jeden – gdy nastąpiło przedawnienie orzekania nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza. Przedawnienie karalności bezwzględnie zamyka drogę do wydania wyroku.

Przedawnienie wykonania orzeczenia.

Obok przedawnienia karalności należy również wskazać na przedawnienie wykonania orzeczenia. Zgodnie z art. 45§3 Kodeksu wykroczeń:

"Orzeczona kara lub środek karny nie podlega wykonaniu, jeżeli od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły 3 lata"

Termin ów jest liczony od daty uprawomocnienia się wyroku, którym je orzeczono. W tym też okresie musi nastąpić w przypadku kar zarówno zwykłe, jak i zastępcze ich wykonanie, a przy środkach karnych ewentualnie wykonanie w trybie egzekucji wskazanej w kodeksie karnym wykonawczym. Biegu tego terminu nie przerywają żadne okoliczności, a więc i ewentualne odroczenie wykonania kary czy rozłożenie grzywny na raty (zob. art. 49 i 62 k.k.w.) – por. T. Grzegorczyk (red.) Kodeks wykroczeń. Komentarz, wyd. II.