Wniosek o skazanie bez rozprawy - 335 k.p.k.

    Wniosek o skazanie bez rozprawy, określany w kodeksie mianem wniosku o wydanie na

posiedzeniu wyroku skazującego  i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar jest jedynym z konsensualnych sposobów zakończenia sprawy karnej. W zasadzie jest to sytuacja "win - win", każda ze stron postępowania karnego zostaje zaspokojona. Oskarżyciel - gdyż uzyskuje wyrok skazujący bez konieczności prowadzenia trwającej latami sprawy w sądzie oraz oskarżony (oczywiście jedynie w przypadku, kiedy nie czuje się niewinny), gdyż może dostać niższą karę, niż dostałby gdyby sprawa zakończyła się w normalnym trybie. Poniższe rozważania są w pełni aktualne, zgodne ze stanem prawnym po nowelizacji kodeksu postępowania karnego, która weszła w życie 1 lipca 2015 r.

Wniosek o skazanie bez rozprawy - 335 k.p.k.

    Na wstępie trzeba zaznaczyć, że w omawiany sposób może zostać zakończone jedynie postępowanie dotyczące występków (w przypadku zbrodni - a więc gdy kara za dane przestępstwo to co najmniej 3 lata pozbawienia wolności - nie ma takiej możliwości. Oskarżony może złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się karze w trybie 338a lub 387 k.p.k, ale o tym w kolejnym artykule).

Wniosek o skazanie bez rozprawy składa prokurator. Wniosek ten może przybrać dwojaką postać: 

1. może zastąpić akt oskarżenia (wówczas prokurator do sądu zamiast aktu oskarżenia przesyła wniosek  o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego  i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar);
2.  albo do aktu oskarżenia prokurator załącza wniosek  o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego  i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar;

    W pierwszym przypadku niezbędne jest  przyznanie się oskarżonego. Ponadto, w świetle jego wyjaśnień wina i okoliczności popełnienia przestępstwa nie mogą budzić wątpliwości, a jego postawa wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.

    W drugim przypadku, oskarżony nie musi przyznawać się do winy. Niemniej jednak okoliczności popełnienia przestępstwa oraz wina oskarżonego nie mogą budzić wątpliwości. 

    W przypadku wniosku o skazanie bez rozprawy sąd orzeka wyrokiem na posiedzeniu. Mogą w nim wziąć udział prokurator, oskarżony i jego obrońca, a także pokrzywdzony. Pokrzywdzony, który stawi się na posiedzeniu ma prawo wyrazić swój sprzeciw co do takiego sposobu zakończenia - wówczas sprawa toczy się normalnym trybem.

    Istotą tego trybu zakończenia sprawy jest uzgodnienie pomiędzy prokuratorem a oskarżonym kar oraz innych środków przewidzianych za dany występek. Negocjacje z prokuratorem powinien prowadzić adwokat. Oczywiście oskarżony może sam negocjować, ale przystępując do rozmów z prokuratorem warto wiedzieć nie tylko w jakich widełkach kodeks karny przewiduje karę za dane przestępstwo ale przede wszystkim jaka jest realnie grożąca kara, biorąc pod uwagę praktykę orzeczniczą sądów. Pozwoli to uniknąć sytuacji, kiedy w trybie skazania bez rozprawy oskarżony zostanie skazany na surowszą karę niż gdyby tego wniosku nie było. Ponadto uzgodnieniem pomiędzy prokuratorem a oskarżonym może również zostać objęta kwestia rozstrzygnięcia w przedmiocie ponoszenia kosztów procesu.

    Innym ważnym dobrodziejstwem płynącym z instytucji skazania bez rozprawy jest możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary niezależnie od ogólnych przesłanek nadzwyczajnego złagodzenia kary. Ponadto, sąd może także odstąpić od wymierzenia kary i orzec wyłącznie środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, jeżeli przypisany oskarżonemu występek jest zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Piotr Majewski