 |
| Czerwona strefa prawnokarna |
- groźby bezprawnej
- groźby karalnej cz. I
- groźby karalnej cz. II
- groźby spowodowania postępowania karnego cz. I
- groźby spowodowania postępowania karnego cz. II
- groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczających czci cz. I
Można zaryzykować pogląd, że w niektórych wypadkach,
można in abstracto stwierdzić, czy
określona wiadomość uwłacza czci. Dotyczy to cech, które nierozerwalnie łączą
się z godnością człowieka, niezależnie od pozycji społecznej jaką on zajmuje.
Przykładowo, może to być informacja, że zastraszany dwadzieścia lat wcześniej
ukradł jakąś rzecz, albo rozgłoszenie, iż zastraszany zdradza swojego małżonka.
Jednakże słuszne jest stanowisko, w myśl którego ocena, czy wiadomość uwłacza
czci, powinna być dokonywana indywidualnie w każdym przypadku. Pod uwagę należy
wziąć kilka czynników. Można je podzielić na dwie kategorie: związane ze
środowiskiem pokrzywdzonego oraz związane ściśle związane z osobą
pokrzywdzonego. Do pierwszej grupy należy zaliczyć uwarunkowania grupy
społecznej, w której funkcjonuje zagrożony – jej zwyczaje, normy moralne,
poziom kulturalny itp..Oprócz
tego, przy ocenie czy dana wiadomość uwłacza czci, trzeba uwzględnić czynniki stricte związane z osobą pokrzywdzonego,
takie jak pozycja społeczna, zawód, który wykonuje, określona sytuacja
rodzinna. Czasami, ujawnienie
określonego faktu, może uwłaczać czci, tylko dlatego, że osoba zajmuje w
społeczeństwie określoną pozycję.
W omawianym typie groźby bezprawnej, czynność wykonawcza
ma polegać na rozgłoszeniu wiadomości określonej treści. W ujęciu słownikowym,
rozgłosić oznacza rozpowszechnić, opowiedzieć coś wszystkim wokół, rozgadać.
Wynika z tego, że rozgłaszaniem będzie rozpowiedzenie określonej wiadomości
bliżej nie określonej grupie, w tym zakresie nie będzie się mieściło podanie
takiej wiadomości jednej osobie.
Przykładowo, nie będzie groźbą rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci
zagrożonego lub jego osoby najbliższej, zapowiedź poinformowania małżonka o
niemoralnym prowadzeniu się drugiego małżonka.
Dla wypełnienia znamion tego rodzaju groźby, nie jest istotne, czy sprawca
swoją groźbę wygłasza publicznie, na przykład na wiecu, przekazując ją
jednocześnie większej liczbie osób, czy też podaje taką informację każdemu z
osobna, z większej liczby osób.
Groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci
zagrożonego może dotyczyć nie tylko zagrożonego ale również jego osoby
najbliższej. Przez osobę najbliższą
należy uznawać osoby wymienione w definicji legalnej z art. 115§11 k.k., a więc
będzie to małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii
lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a
także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Pozostaje jeszcze kwestia, czy będzie groźbą bezprawną
zapowiedź rozgłoszenia wiadomości która uwłacza czci osoby najbliższej, ale już
nieżyjącej.
Art. 23 k.c., który egzemplifikuje dobra osobiste
gwarantuje ich prawną ochronę dla ludzi, którzy posiadają zdolność prawną.
Wygasa ona, wraz ze śmiercią człowieka, powodując tym samym, że nie może on być
podmiotem praw (a więc również nie przysługują mu dobra osobiste). Jak zauważa
M. Surkont cześć osoby zmarłej istnieje nadal, niezależnie od śmierci jej
nosiciela. Jej trwanie uwidacznia się we wpływaniu na odczucia i postępowaniu
osób żyjących.
Śmierć człowieka prowadzi do powstania nowego dobra osobistego, jakim jest
pamięć o osobie zmarłej. Niekiedy rozgłoszenie wiadomości uwłaczającej czci
osoby zmarłej może negatywnie wpłynąć na reputację jaką cieszy się żyjący osoby
najbliższej. W konsekwencji prowadzi to
do wniosku, że groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zmarłej osoby
najbliższej zagrożonego, także będzie groźbą bezprawną, gdyż tak samo może
narazić na szwank dobre imię zagrożonego, jak gdyby dotyczyła żyjącej osoby
najbliższej.
Nie każda groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej
czci będzie kwalifikowana jako groźba bezprawna. Jak twierdzi A. Zoll, nie
będzie nią sytuacja, która przewiduje art. 213 § 2 k.k.. Zgodnie z tym
przepisem, nie będzie przestępstwa, jeżeli ktoś podnosi lub rozgłasza
publicznie prawdziwy zarzut jeśli dotyczy to postępowania osoby pełniącej
funkcję publiczną lub ma służyć to obronie społecznie uzasadnionego interesu.
Na
zakończenie omawiania tego rodzaju groźby, należy zaznaczyć, że podobnie jak w
przypadku groźby spowodowania postępowania karnego, nie jest istotne, czy
wiadomość, której rozgłoszenie zapowiada grożący jest prawdziwa. Jak podkreśla się w literaturze, groźbą
bezprawną w rozumieniu art. 115 § 12 k.k. będzie także zapowiedź rozgłoszenia informacji,
która jest fałszywa.
Bibliografia:
1. A.
Spotowski [w:] I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński (red): System prawa karnego, T . IV. Cz. II, Wrocław –
Warszawa – Kraków – Łódź 1989,
2. J.
Majewski [w:] A.Zoll (red): Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa
200
3.M. Surkont: Przestępstwo zmuszania w polskim prawie karnym, Gdańsk 1991,
4. J. Waszczyński [w:] J. Waszczyński (red): Prawo karneg w zarysie. Część szczególna, Łódź 1981
Artykuł jest fragmentem pracy magisterskiej autora serwisu "Prawo na co dzień".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz