 |
| Czerwona strefa prawa karnego |
Druga część artykułu dotyczącego groźby spowodowania postępowania karnego, pierwsza część w poprzednim wpisie.
Należy też odpowiedzieć na pytanie, kogo bezpośrednio ma
dotknąć groźba spowodowania postępowania karnego. Czy może dotyczyć wyłącznie
zagrożonego, czy także osób mu najbliższych. Uważa się, że podobnie jak w
przypadku konstrukcji groźby karalnej oraz groźby bezprawnej polegającej na
rozgłoszeniu wiadomości uwłaczającej czci, iż groźbą bezprawną będzie zapowiedź
spowodowania postępowania karnego nie tylko przeciwko zagrożonemu, ale również
przeciwko osobom dla niego najbliższym. Na gruncie polskiej nauki, pogląd ten
wyraził jako pierwszy W. Wolter.
Kolejnym zagadnieniem związanym z pojęciem groźby
spowodowania postępowania karnego jest określenie tego, co należy rozumieć jako
postępowanie karne. Oczywiste jest, że groźbą spowodowania karnego nie będzie
groźba wystąpienia z powództwem cywilnym, choćby grożono żądaniem wysokiego odszkodowania.
Pewne wątpliwości budzi jednak w doktrynie, czy groźbą bezprawną będzie
zapowiedź spowodowania postępowania w sprawach o wykroczenia. K. Daszkiewicz –
Paluszyńska wyraziła pogląd, według którego w odniesieniu do omawianego
przepisu groźba spowodowania postępowania karnego, może oznaczać również groźbę
postępowania karno – administracyjnego i karno – skarbowego.
Podobne zdanie wyraził A. Marek, który przez postępowanie karne rozumie także
postępowanie karno-skarbowe oraz sądowe postępowanie w sprawie o wykroczenie. Jednak
zdaniem części autorów nie należy rozszerzać omawianego przepisu o inne groźby
związane z formalnym postępowaniem, aniżeli groźba spowodowania postępowania
karnego.
Jak trafnie podkreśla A. Spotowski, gdyby przyjąć dopuszczalność na przykład
groźby spowodowania postępowania dyscyplinarnego czy groźbę spowodowania
postępowania karno – administracyjnego, zachodziłby wówczas dysonans pomiędzy
groźbą bezprawną, a groźbą karalną, która obejmuje wyłącznie zapowiedź
popełnienia przestępstwa.
Według autora pracy, zwrot „zapowiedź spowodowania postępowania karnego” należy
rozumieć jako groźbę postępowania karnego lub postępowania karno-skarbowego,
gdyż przesądza o tym treść art. 239§1, z którego wynika, iż postępowanie karne
to nie tylko postępowanie w sprawach o przestępstwo, ale także w sprawach o
przestępstwo skarbowe.
Na omówienie zasługuje również użyty przez ustawodawcę
zwrot „…spowodowania postępowania…”. Nasuwa się pewna wątpliwość, czy zapowiedź
spowodowania postępowania karnego może obejmować tylko podjęcie formalnych
kroków prowadzących do wszczęcie postępowania, czy może dotyczyć każdego
zachowania, które jest ukierunkowane na spowodowanie postępowania karnego.
W ujęciu słownikowym spowodować to tyle, co stać się
przyczyną czegoś, wywołać coś, pociągnąć coś za sobą.
Oznacza to, że groźbą spowodowania postępowania karnego nie jest zapowiedź
wykonania jakiejkolwiek czynności związanej z już toczącym się postępowaniem.
Obecnie nie budzi to żadnych wątpliwości w piśmiennictwie, ale pod rządami
„kodeksu Makarewicza” uważano, że groźba spowodowania postępowania karnego,
obejmuje również groźbę „złożenia obciążającego świadectwa w postępowaniu już
wszczętym lub grożenie wydaniem w związku z takim postępowaniem
kompromitujących dowodów”.
W literaturze przyjmuje się, że skonkretyzowana postać
groźby spowodowania postępowania karnego może przybierać różną postać:
zapowiedzi zawiadomienia prokuratora, Policji albo innego organu powołanego do
ścigania przestępstw, złożenia wniosku o ściganie czy wniesienia prywatnego
aktu oskarżenia. Wykładnia językowa pojęcia „spowodować”
skłania sądzić, że oprócz wymienionych już czynności powodujących postępowanie
karne, również wszystkie inne zachowania które są przyczyną wszczęcia
postępowania karnego mogą wchodzić w zakres omawianej groźby. Pogląd ten
podzielił M. Surkont, który napisał iż „sprawca może więc nie grozić formalnym
podniesieniem zarzutu inicjującego postępowanie karne, ale groźba może
sprowadzać się do przedsięwzięcia innych czynności, które takie postępowanie
mogą spowodować”.
Bibliografia:
1. A.
Spotowski [w:] I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński (red): System prawa karnego, T . IV. Cz. II, Wrocław –
Warszawa – Kraków – Łódź 1989,
2. M.
Siewierski [w:]: J. Bafia,
K. Mioduski, M. Siewierski: Kodeks
karny. Komentarz, Warszawa 1977,
3. M. Filar[w:] O. Górniok (red): Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2006,
4. A. Wąsek [w:]
O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, L. Szumski,
L. Tyszkiewicz, A. Wąsek: Kodeks karny. Komentarz, Gdańsk 2002/03
5. J.
Majewski [w:] A.Zoll (red): Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa
200
6 M. Filar[w:] O. Górniok (red): Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2006
7. A. Marek: Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2004,
Artykuł jest fragmentem pracy magisterskiej autora serwisu "Prawo na co dzień".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz