Prawo konsumenta. Sprzedaż konsumencka

Zielona strefa prawa cywilnego

Codziennie, nawet nie zdając sobie z tego sprawy, zawieramy nawet kilkanaście umów. Kupno gazety, bułek na śniadanie czy kilograma jabłek – to wszystko przykłady powszechnie zawieranych przez nas umów. Tak samo w sytuacji, gdy kupujemy nowy telewizor czy samochód. Z prawnego punktu widzenia dla faktu zawarcia umowy sprzedaży nie ma znaczenia wartość przedmiotu umowy.  Kodeks cywilny, który reguluje umowę sprzedaży, stoi na straży podstawowej zasady prawa cywilnego – równości stron. Jednakże polski ustawodawca (działający pod presją dostosowania naszego prawa do porządku prawnego Unii Europejskiej)  zauważył, że w codziennym obrocie strony nie są równe.  Pozycja sprzedawcy – profesjonalisty z różnych względów jest silniejsza od pozycji konsumenta. Dlatego też, w 2002r.  weszła w życie ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z dn. 5 września 2002 r., z późń. zm.), której celem jest wyrównanie szans w obrocie przedsiębiorca – konsument.  Regulacja zawarta w tej ustawie jest uzupełnieniem dla regulacji dotyczącej umowy sprzedaży zawartej w kodeksie cywilnym. 

Umowa sprzedaży jest umową dwustronną, stronami są sprzedawca (s) i kupujący (k). Mogą więc pomiędzy nimi istnieć następujące zależności:

1.  przedsiębiorca (s) – osoba fizyczna nie będąca przedsiębiorcą (k)
2.  przedsiębiorca (s) – przedsiębiorca (k)
3.  osoba fizyczna nie będąca przedsiębiorcą (s)  – przedsiębiorca (k)
4.  osoba fizyczna nie będąca przedsiębiorcą (s)  – osoba fizyczna nie będąca przedsiębiorcą (k)  

Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej dotyczy tylko sytuacji z pkt. 1. W pozostałych sytuacjach zastosowanie będą miały ogólne reguły dotyczące umowy sprzedaży zamieszczone w kodeksie cywilnym.

Czym zatem jest sprzedaż konsumencka?

Jest to dokonywana, w ramach działalności przedsiębiorstwa, sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą.

Na potrzeby tej definicji, należy wyjaśnić kilka pojęć:

• Konsument – osoba fizyczna, która kupuje rzecz ruchomą w celu niezwiązanym z działalnością  zawodową lub gospodarczą, 
•  Sprzedawca – przedsiębiorca, który dokonuje w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej konsumentowi,
• Towar konsumpcyjny – rzecz ruchoma, którą konsument kupuje od sprzedawcy. Za towar konsumpcyjny nie uważa się energii elektrycznej, gazu i wody, chyba, że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub określonej ilości. Towarem konsumpcyjnym będzie więc bateria R6 czy litrowa butelka wody mineralnej, ale nie będzie nim woda płynąca z kranu.

Uprzywilejowanie pozycji konsumenta sprowadza się w zasadzie do dwóch aspektów: nałożeniu na sprzedawcę dodatkowych obowiązków oraz odpowiedzialności  za niezgodność towaru z umową.

Obowiązki sprzedawcy.

1. Sprzedawca ma obowiązek podać cenę oferowanego towaru wraz z ceną za jednostkę miary, chyba, że wyrażają się tą samą kwotą. Przykładowo – cena butelki wody mineralnej o pojemności 0,5l – 1 zł, cena za jednostkę miary 1 l. – 2 zł. Prezentowanie ceny w ten sposób, pozwala kupującemu na lepszą orientację, który produkt jest tańszy, w sytuacji gdy na półce stoją obok siebie takie same produkty, ale o różnych wielkościach i w różnych cenach. Ten sposób przedstawiania ceny musi być również stosowany w reklamie.

2. Na żądanie kupującego sprzedawca powinien wydać pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, które zawiera oznaczenie sprzedawcy wraz z adresem, datę sprzedaży, oznaczenie towaru, jego ilości i ceny.

3. W przypadku sprzedaży na raty, na przedpłaty, na zamówienie, według wzoru lub na próbę, jeżeli cena przekracza 2.000 zł sprzedawca ma obowiązek potwierdzić na piśmie wszystkie istotne postanowienia zawartej umowy.

4. Na sprzedawcy ciąży szczególny obowiązek o charakterze informacyjnym. Sprzedawca jest zobowiązany do udzielenia kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji pozwalających na prawidłowe i pełne korzystanie ze sprzedanego towaru. Ustawa informacje, które muszą zostać udzielone przez sprzedawcę: nazwa towaru, określenie producenta lub importera, znaki zgodności, informację o dopuszczeniu do obrotu w RP, w zależności od rodzaju towaru – określenie jego energochłonności. Informacje te powinny się znaleźć na towarze lub być z nim trwale złączone. Jeżeli towar sprzedawany jest luzem, wystarczy jak sprzedawca w miejscu sprzedaży umieści informację o nazwie towaru, wskaże jego główną cechę użytkową oraz producenta lub importera. Informacje muszą być udzielone w języku polskim, w powszechnie zrozumiałej formie graficznej.

5. Sprzedawca musi zapewnić nam takie warunki w miejscu sprzedaży, aby była możliwość sprawdzenia towaru pod względem jego jakości, sprawności i funkcjonalności.  

6. Kupujący może żądać od sprzedawcy wyjaśnienia znaczenia poszczególnych postanowień zawartej umowy.

7. Sprzedawca ma obowiązek wydać kupującemu towar kompletny, tzn. wraz z wszystkimi elementami jego wyposażenia oraz instrukcją obsługi lub konserwacji.

O odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową będzie mowa w następnym wpisie.