Licytacja elektroniczna jako tryb udzielania zamówień publicznych

Rozwój nowoczesnych technologii, w tym Internetu wywiera ogromny wpływ na wszystkie aspekty życia. W systemie zamówień publicznych, Internet jest nie tylko jednym ze sposobów komunikowania się zamawiających z wykonawcami czy platformą do umieszczania ogłoszeń związanych z postępowaniem, ale także miejscem gdzie może być prowadzone postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego.

Przewidziany w art. 74 Pzp tryb licytacji elektronicznej jest zupełnie odrębnym trybem udzielania zamówienia publicznego. Zgodnie z definicją ustawową licytacja elektroniczna to tryb udzielenia zamówienia, w którym za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej, umożliwiającego wprowadzenie niezbędnych danych w trybie bezpośredniego połączenia z tą stroną, wykonawcy składają kolejne korzystniejsze oferty (postąpienia), podlegające automatycznej klasyfikacji. Omawiany tryb ma bardzo szerokie zastosowanie, może być stosowany w przypadku zamówień na dostawy, usługi czy roboty budowlane gdy jedynym kryterium wyboru oferty jest cena, a jedyną przesłanką dopuszczalności  jaka musi być spełniona to wartość przedmiotu zamówienia, która musi być mniejsza od „progów unijnych”.

Zamówienia publiczne w trybie negocjacji bez ogłoszenia

           

            Negocjacje bez ogłoszenia są zamkniętym, konkurencyjnym, negocjacyjnym trybem udzielenia zamówienia publicznego[1]. Podobnie jak w przypadku zapytania o cenę, konkurencyjność tego trybu jest ograniczona z uwagi na fakt, iż zamawiający wybiera wykonawców, których zaprosi do negocjacji wedle własnego uznania. Brak publikacji ogłoszenia o zamówieniu i swobodny dobór wykonawców przesądza o zamkniętym charakterze tego trybu. Tryb negocjacji bez ogłoszenia, zgodnie z treścią art. 61 Pzp polega na prowadzeniu negocjacji warunków umowy przez zamawiającego z wybranymi przez niego wykonawcami, po czym wykonawcy zostają zaproszeni do składania ofert.

            Tryb negocjacji bez ogłoszenia jest przewidziany w dyrektywach unijnych, gdzie występuję pod nieco dłuższą nazwą – procedury negocjacyjnej bez publikacji ogłoszenia o zamówieniu[2]. W ustawie o zamówieniach publicznych trybem zbliżonym do omawianego był tryb negocjacji z zachowaniem konkurencji.

Jak wskazuje się w literaturze omawiany w tym rozdziale tryb pozostaje w szczególnym stosunku z trybem zamówień z wolnej ręki. Zasadnicza różnica polega na ilości wykonawców z którymi prowadzone są negocjacje, w przypadku wolnej ręki jest to jeden wykonawca, w przypadku negocjacji bez ogłoszenia nie mniej niż pięciu, a w określonych przypadkach nie mniej niż dwóch[3].

Przeprowadzenie postępowania w trybie negocjacji bez ogłoszenia.

            Negocjacje bez ogłoszenia są stosunkowo mało sformalizowanym trybem udzielenia zamówienia, w toku postępowania prowadzonego w tym trybie można wyszczególnić dwa etapy:

1)    negocjacje z wybranymi przez zamawiającego wykonawcami,

2)    zaproszenie do składania ofert i wybór najkorzystniejszej oferty.

Wszczęcie postępowania w trybie negocjacji bez ogłoszenia następuje poprzez przekazanie wykonawcom wybranym przez zamawiającego zaproszeń do negocjacji. Zamawiający sam wybiera wykonawców, jedynie gdy podstawą zastosowania omawianego trybu jest sytuacja wskazana w art. 62 ust. 1 pkt 1 Pzp (we wcześniej prowadzonym postępowaniu w trybie przetargowym wszystkie oferty zostały odrzucone ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia) wówczas do negocjacji musi zaprosić co najmniej tych wykonawców, którzy złożyli te oferty. Podobnie jak we wcześniej omawianych procedurach, ustawodawca przewidział minimalną liczbę wykonawców do których musi zwrócić się zamawiający z zaproszeniem do negocjacji. Powinna być to taka liczba wykonawców, która zapewni konkurencję, jednak nie mniej niż 5. Ponadto, jeżeli ze względu na specjalistyczny charakter zamówienia, może być ono wykonane przez mniejszą ilość wykonawców, wówczas zamawiający może zaprosić mniejszą ilość wykonawców, jednak nie mniej niż 2. Mając na uwadze wyrażoną w art. 7 Pzp zasadę równego traktowania wykonawców, zamawiający musi przekazać zaproszenia do wszystkich wykonawców w tym samym dniu i w tej samej formie[4]. Należy jeszcze wskazać, że w przypadku gdy postępowanie  w trybie negocjacji bez ogłoszenia zostało wszczęte na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 1 Pzp, a wartość przedmiotu zamówienia przekracza „progi unijne”, na zamawiającym ciąży obowiązek zawiadomienia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o wszczęcie postępowania.  Zawiadomienia należy dokonać w terminie 3 dni od wszczęcia postępowania i podać uzasadnienie faktyczne i prawne zastosowania tego trybu udzielenia zamówienia.

Prowadzone negocjacje mają charakter poufny, zamawiający na równych zasadach przekazuje wykonawcom wszelkie wymagania, wyjaśnienia, informacje oraz dokumenty związane z negocjacjami. Po zakończonych negocjacjach, zmawiający zaprasza wszystkich wykonawców którzy brali w nich udział do składania ofert, a następnie na podstawie przyjętych kryteriów wybiera ofertę najkorzystniejszą.

Przesłanki zastosowania trybu negocjacji bez ogłoszenia.

            Ustawa Pzp przewiduje cztery sytuacje, po zaistnieniu których dopuszczalne jest udzielenie zamówienia publicznego w trybie negocjacji bez ogłoszenia:

1)    w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego albo przetargu ograniczonego nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia,               a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione - art. 62 ust. 1 pkt 1 Pzp,

2)    został przeprowadzony konkurs w którym nagrodą było zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia co najmniej dwóch autorów wybranych prac konkursowych - art. 62 ust. 1 pkt 2 Pzp,

3)    przedmiotem zamówienia są rzeczy wytwarzane wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych lub rozwojowych, a nie w celu zapewnienia zysku lub pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju - art. 62 ust.1 pkt 3 Pzp,

4)    ze względu na pilną potrzebę udzielenia zamówienia niewynikającą  z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie można było przewidzieć, nie można zachować terminów określonych dla przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem - art. 62 ust. 1 pkt 4 Pzp.

Wymienione powyżej okoliczności zostały skomentowane już przy okazji omawiania dopuszczalności stosowania innych trybów. Przesłanki wskazane  w pkt. 1,2 i 4 są podobne do przesłanek zastosowania trybu z wolnej ręki, dlatego też aktualność w tym zakresie zachowują  poglądy wyrażone przy okazji ich omawiania. Przesłanka wymieniona w pkt. 3 jest analogiczna do jednej  z przesłanek udzielenia zamówienia w trybie negocjacji z ogłoszeniem, z tą różnicą, iż w trybie negocjacji bez ogłoszenia przedmiotem zamówienia mogą być jedynie rzeczy wykonane w celach naukowych, natomiast w trybie negocjacji  z ogłoszeniem przedmiotem zamówienia mogą być wyłącznie roboty budowlane.

Piotr Majewski

---

[1] Por. K. Strzyczkowski: Prawo gospodarcze…, s. 742;  A. Borkowski [w:]M. Guziński (red.): Prawo zamówień…, s. 121.

[2] Por. art. 40 ust. 3 - DYREKTYWA 2004/17/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.U.UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.) oraz art. 31 DYREKTYWA 2004/18/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.U.UE L z dnia 30 kwietnia 2004 r.) .

[3] S.Babiarz [w:] S. Babiarz, Z. Czarnik, P. Janda, P. Pełczyński: Prawo zamówień…, s.352.

[4] J. Pieróg: Prawo zamówień…,s. 267.